Rug Pull: Trò lừa bịp phổ biến trong lĩnh vực mã hóa và các biện pháp phòng ngừa

Trong những năm gần đây, với sự gia tăng của việc đầu tư vào mã hóa, các vụ lừa đảo liên quan cũng xuất hiện ngày càng nhiều. Trong đó, rug pull trở thành một trong những trò lừa bịp phổ biến nhất trong thế giới mã hóa. Theo thống kê từ các nền tảng dữ liệu, vào năm 2021, các trò lừa bịp rug pull đã lừa đảo khoảng 2,8 tỷ đô la mã hóa từ tay các nạn nhân, chiếm 37% tổng doanh thu từ các vụ lừa đảo mã hóa trong năm đó.

Dữ liệu mới nhất cho thấy, vào tháng 4 năm 2023, ngành DeFi lại xuất hiện xu hướng rug pull đáng lo ngại, gây thiệt hại hơn 6,2 triệu USD cho các nhà đầu tư, liên quan đến 32 dự án. Trong đó, chuỗi BNB chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, với số thiệt hại vượt quá 4,5 triệu USD, chiếm hơn 73% tổng thiệt hại. Ethereum và Arbitrum lần lượt đứng thứ hai và thứ ba, với số thiệt hại lần lượt là 1,05 triệu USD và 182.000 USD.

Định nghĩa và loại Rug Pull

Rug Pull là một trò lừa bịp mã hóa phổ biến, thường thể hiện qua việc các nhà phát triển dự án đột ngột rút lui khỏi bể thanh khoản của sàn giao dịch phi tập trung (DEX), dẫn đến giá coin sụp đổ; hoặc lợi dụng quyền hạn tập trung và lỗ hổng logic, cuỗm đi tiền của nhà đầu tư mà không có bất kỳ cảnh báo nào. Hành vi này đặc biệt phổ biến trong lĩnh vực DeFi.

Rug Pull chủ yếu bao gồm ba loại:

1. Đánh cắp thanh khoản: Các nhà phát triển rút tất cả token từ bể thanh khoản, khiến tài sản của nhà đầu tư giảm xuống còn 0 trong nháy mắt.

2. Hạn chế lệnh bán: Các nhà phát triển thông qua mã lập trình để trở thành bên duy nhất có thể bán token.

3. Bán phá giá: Các nhà phát triển bán tháo một lượng lớn token mà họ nắm giữ trong thời gian ngắn, dẫn đến việc giá coin giảm mạnh.

Cách nhận biết và tránh Rug Pull

Nhà đầu tư nên cảnh giác với một số dấu hiệu có thể có rủi ro rug pull sau đây:

1. Nhóm phát triển dự án ẩn danh hoặc không xác định
2. Thiếu cơ chế khóa thanh khoản
3. Tồn tại hạn chế đơn bán
4. Số lượng người nắm giữ token hạn chế nhưng giá tăng vọt
5. Cam kết lợi nhuận cao đáng ngờ
6. Thiếu sự kiểm toán của bên thứ ba

Để giảm thiểu rủi ro hơn nữa, nhà đầu tư cũng nên:

• Kiểm tra xem dự án có mã nguồn mở và đã trải qua kiểm toán nghiêm ngặt hay không
• Quan tâm đến việc liệu bên dự án có thiết lập các biện pháp bảo đảm an ninh và ứng phó khẩn cấp hay không.
• Xác nhận dự án có khả năng chuyển tiền của người dùng với quyền hạn cao hay không
• Xác thực quyền truy cập của dự án có phân quyền hay không, chẳng hạn như sử dụng chữ ký đa dạng hoặc khóa thời gian để quản lý.
• Xác minh xem phân bổ token trong tài liệu trắng có khớp với tình hình phát hành thực tế không

Thực hiện thẩm định kỹ lưỡng

Trước khi đầu tư vào bất kỳ dự án mã hóa nào, việc tiến hành thẩm định toàn diện là rất quan trọng. Các nhà đầu tư nên:

• Giữ bình tĩnh, không bị ảnh hưởng bởi sự thổi phồng của dự án và cảm xúc FOMO (sợ bỏ lỡ)
• Xác minh bối cảnh và thành tích trước đây của đội ngũ dự án
• Đọc kỹ sách trắng dự án, trang web và các tài liệu liên quan khác
• Xác nhận hợp đồng thông minh đã được kiểm toán bởi bên thứ ba có uy tín.

Kết luận

Rug Pull đã trở thành một căn bệnh lớn trong lĩnh vực mã hóa, gây ra thiệt hại đầu tư khổng lồ. Bài viết này giới thiệu định nghĩa, loại hình cũng như các phương pháp nhận diện và phòng ngừa rug pull. Các nhà đầu tư nên nâng cao cảnh giác, học cách nhận diện rủi ro gian lận tiềm ẩn, thực hiện nghiên cứu đầy đủ trước khi đầu tư hoặc tìm kiếm ý kiến kiểm toán từ các đội ngũ chuyên nghiệp. Với sự phát triển không ngừng của ngành mã hóa, cá nhân, cơ quan quản lý và các cơ quan thi hành pháp luật cần nỗ lực phối hợp để phòng ngừa và chống lại các hành vi gian lận, duy trì sự phát triển lành mạnh của ngành.